Γιατί τους αρχαίους;

 Από τον Όμηρο ως τον Αχιλλέα Τάτιο είναι μία χιλιετία περίπου. Από τη πρώτη μ.Χ. χιλιετία ως τη δεύτερη έχουμε αναρίθμητους συγγραφείς και πάμπολλους εξαιρετικούς. Μα, πόσα είναι τα θέματα, πόσα τα μοτίβα, πόσο μελάνι να χυθεί;

 Ο δάσκαλος μου ο Γιώργης έλεγε ότι τα θέματα είναι πάντα ίδια: έρωτας, πόλεμος, θάνατος. Και κάποτε ο νόστος να τα πλαισιώνει, θα έλεγε ο δάσκαλος του δασκάλου μου. Αλλάζει μόνο ο τρόπος που τα αποδίδουμε. Make it new! κατά τον Ezra Pound. Και για να μη πολυλογούμε, ναι, τα θέματα είναι πάντα ίδια. Εκείνο που αξίζει να βλέπουμε και να ξαναβλέπουμε είναι τη συγχρονία (για να δανειστούμε έναν όρο κι από τους γλωσσολόγους) των "μεγαθεμάτων". Τί καινούργιο έχουμε να προσθέσουμε πάνω στο ίδιο; Μα, την εποχή μας. Την αντίληψη του σύγχρονου κόσμου πάνω στα πανάρχαια μοτίβα.

 Όταν λοιπόν πρόκειται να ασχοληθούμε σοβαρά με τη γραφή, το πιο καλό που έχουμε να κάνουμε είναι να διαβάσουμε τους αρχαίους συγγραφείς. Παραθέτω μερικούς λόγους γιατί:

1. Είναι οι πρωτοπόροι, οι ιδρυτές κάθε είδους. Επομένως είναι βασικό να γνωρίζουμε τους προπάτορες, διότι στην "οικογένεια" ανήκουμε και μεις.

2. Βρισκόμαστε πιο κοντά στη ρίζα της γλώσσας και αυτό έχει τεράστια δυναμική. Διαλέγοντας μια καλή μετάφραση του αρχαίου έργου έχουμε στη διάθεση μας τη χρονική αλληλουχία λέξης-νοήματος.

3. Τα θέματα εξαιτίας του πρώιμου της εποχής συμπλέκονται γόνιμα, διότι δεν έχουν διασαφηνιστεί τα όρια των λογοτεχνικών ή επιστημονικών ειδών (ποίηση, θέατρο, ιστορία, λαογραφία, εθνογραφία).

4. Αποτυπώνουν τη γνώση ενός κόσμου με βαθιά σοφία χωρίς τεχνολογία.

5. Το παραπάνω είχε ως αποτέλεσμα το φιλτράρισμα τους, αφού ό,τι διασώθηκε είναι σίγουρα αξιόλογο.

6. Οι μεγαλύτεροι παγκοσμίου φήμης συγγραφείς ξανάγραψαν ό,τι οι αρχαίοι με τον δικό τους τρόπο (κάτι θα ήξεραν).

7. Ανατρέχουμε στη πηγή και αυτό παρέχει μία ασφαλή βάση για τη πραγμάτευση μας. Ακριβώς όπως και στη μετάδοση της πληροφορίας δε χρειάζεται να χτίσουμε εξ ολοκλήρου εκ νέου.

8. Η δομή των αρχαίων έργων είναι στιβαρή και ενδείκνυται για δημιουργικές παραλλαγές. (Πώς θα αφηγούνταν π.χ. ένας ομοδιηγητικός αφηγητής την Οδύσσεια; Και ποιος απ' όλους;)
9. Με τα αρχαία κείμενα ο πήχυς μπαίνει εξαρχής ψηλά και έτσι μπορούμε να τσεκάρουμε κάθε φορά αν κάποιος έχει πει κάτι σαν αυτό που θέλουμε να πούμε και μάλιστα καλύτερα.
10. Μέσα στην πληθώρα αρχαίων έργων και συγγραφέων, κάποιος υπάρχει που θα μας αρέσει περισσότερο, αυτός μπορεί να διαμορφώσει το λογοτεχνικό "ήθος" μας.