Τι κοινό μπορεί να έχουν η αφήγηση, τα σήριαλς και ο Ηρόδοτος; Είναι αλήθεια ότι ο άνθρωπος από πολύ μικρή ηλικία τρελαίνεται να ακούει, να μαθαίνει, να παρακολουθεί ιστορίες. Από το κουτσομπολιό της διπλανής πόρτας, μέχρι τα μεγάλα μυθιστορήματα της κλασσικής και παγκόσμιας λογοτεχνίας.
Η αφήγηση είναι ο τρόπος να εξιστορήσουμε τα πράγματα. Δεν είναι μόνο ένας. Μπορούμε να αφηγηθούμε με πολλους τρόπους την ίδια ιστορία. Δε θα ασχοληθώ με την έννοια της αφηγηματικής εστίασης. Ειναι γνωστά αυτά και ίσως βαρετά για τους μη ειδικούς. Ας πούμε κάτι πιο απλό. Το παράδειγμα του βασιλιά και της βασίλισσας. Ας πάρουμε τρεις προτάσεις:
α) Ζούσε ένας βασιλιάς και μία βασίλισσα.Ο βασιλιάς πέθανε. Πέθανε και η βασίλισσα.
β) Κάποτε ζόυσε ένας βασιλιάς και μία βασίλισσα. Ο βασιλιάς πέθανε, ύστερα από λίγο καιρό πέθανε και η βασίλισσα.
γ) Κάποτε ζούσε ένας βασιλιάς με τη βασίλισσα του. Όταν πέθανε ο βασιλιάς, ύστερα από λίγο καιρό πέθανε και η βασίλισσα από τη στεναχώρια της.
Οι τρείς αυτες προτάσεις δείχνουν πως από το απλό γεγονός περνάμε στην αφήγηση. Πάλι δε θε μπω σε λεπτομέρειες. Αρκεί να πούμε ότι από τη στιγμή που ο χωροχρονος και οι αιτιώδεις σχέσεις κάνουν την εμφάνιση τους στον λόγο, μπορούμε να μιλάμε για αφήγηση.
Οι μύθοι είναι απλοί στη βάση τους. Όλοι ακολουθουν το ίδιο μοτίβο. Το ξέρουν καλά αυτό οι σεναριογράφοι των διάσημων σηριαλς. Αρκεί να εκσυγχρονίσουν το περιβάλλον και τσουπ μία σαπουνόπερα κάνει ταμείο. Ο βασιλιάς γίνεται μεγιστάνας, ο ήρωας, απλός καθημερινός άνθρωπος, για να ταυτιζόμαστε μαζί του, ο αντιήρωας απλός ή πλούσιος διεκδικητής, ο άθλος, μία προαγωγή ή η αποκάλυψη μιας σκευωρίας κ.ο.κ
Πριν από χιλιάδες χρόνια ένας ιστοριογράφος από την Αλικαρνασσό αποδείχτηκε σπουδαίος στην οργάνωση της αφήγησης γύρω από μοτίβα που έμοιαζαν παραμυθικά, αλλά περιείχαν και ιστορικές λεπτομέρειες. Ο Ηρόδοτος κατάλαβε τί σημαίνει αφήγηση, και ιστορίες σαν το House of Cards και το Game of thrones μοιάζουν μακρινοί απόγονοι, προσαρμοσμένοι βέβαια στη σχετική βιομηχανία τους.
Γιατί το λέω αυτό; Μάλλον για να αποδείξω ότι χρεάζεται να ανατρέχουμε στη ρίζα της αφηγηματικής περιπέτειας, όπως αυτή οργανώθηκε από την ανθρωπότητα διαμέσου των αιώνων, ώστε να καταλάβουμε τα παραγωγά της και γιατί ασκούν τόση γοητεία.
